دوپامین
انتقال دهنده‌ها و تنظیم کننده‌های عصبی به عنوان اجزای ارتباطی در سیستم عصبی عمل می‌کنند. از جمله این انتقال دهنده‌های عصبی دوپامین می‌باشد که در اعمالی چون کنترل حرکات و پاسخ به تحریکات و هیجانات، ایجاد نوآوری و ابتکار، تجربه و پاداش و تشخیص درست در مغز دخیل است.
عوارض ناشی از کمبود دوپامین
کمبود سطوح دوپامین عوارضی را در سایر ارگان‌های بدن ایجاد می‌کند. از جمله اینکه سطوح پایین آن فرآیند پیری را از طریق ایجاد وقفه در عملکرد ارگان‌های بدن تسریع می‌کند. دوپامین از طریق اختلال در عملکرد قلب، باعث پیری زودرس قلب شده که به دنبال آن اختلالاتی چون پرفشاری خون، اضافه وزن، خستگی و افزایش کلسترول خون به وجود خواهد آمد. اختلال در سیستم ایمنی ناشی از کاهش سطوح دوپامین باعث افزایش بروز عفونت‌ها و چاقی می‌گردد که چاقی خود زمینه ساز بروز انواع سرطان‌هاست. کمبود این انتقال دهنده عصبی بر سیستم تناسلی نیز اثراتی دارد. یائسگی زودتر ناشی از کمبود دوپامین و کمبود برخی از هورمون‌ها از عوامل دیگری هستند که پیری زودرس را تسریع می‌کنند. همچنین بیماری‌های مربوط به پروستات در مردان، عدم تکامل اندام‌های تناسلی مردانه و نیز بیماری‌های قلبی در نتیجه کمبود دوپامین بروز می‌کند. کمبود دوپامین بر استخوان‌ها و پوست نیز اثر می‌گذارد و منجر به پوکی استخوان، آرتریت و پیری پوست می‌گردد. افسردگی به عنوان شایع‌ترین اختلال روانی در میان جمعیت دنیا مطرح است. این بیماری در سال 2000 رتبه چهارم و در سال 2020 رتبه دوم دلایل بیماری‌ها را به خود اختصاص خواهد داد. کمبود سطوح دوپامین به عنوان یکی از دلایلی است که در بروز این اختلال مطرح شده است.
عوارض ناشی از سطوح بالای دوپامین
در مقابل عوارض ناشی از کمبود دوپامین، سطوح بالای دوپامین نیز عوارضی را به دنبال خواهد داشت. اسکیزوفرنی بیماری مزمن و شدید روانی است که از شیوع بالایی برخوردار بوده و یکی از دلایل بروز آن زیادی دوپامین می‌باشد. این بیماری در دوران بزرگسالی بیشتر بروز کرده و با علائمی چون توهمات به خصوص توهمات شنوایی و شادی مفرط همراه است.
راهکارهایی برای افزایش دوپامین
با این توصیف جلوگیری از کاهش سطوح دوپامین در بدن و حفظ آن در سطوح نرمال ضروری است. مکمل‌های غذایی، فعالیت فیزیکی، خواب کافی و انتخاب‌های صحیح غذایی از جمله راهکارهای پیشنهادی است که در این بخش بیشتر بر غذاهایی که افزایش دهنده تولید دوپامین هستند متمرکز می‌شویم.
آهن
آهن به عنوان یکی از مواد مغذی موثری است که در سنتز دوپامین نقش دارد. کمبود آهن دریافتی علاوه بر آسیب به عملکرد سایر قسمت‌های مغز، به مناطقی که دوپامین اثرگذار است نیز اثر دارد. از جمله غنی‌ترین منابع آهن می‌توان جگر، گوشت لخم، ماهی، حبوبات خشک و سبزیجات را نام برد.
آنتی‌اکسیدان‌ها
دوپامین از جمله ترکیباتی است که به آسانی اکسیده می‌شود که در این حالت برای بدن مضر می‌باشد. استفاده از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی می‌تواند در کاهش آسیب وارده به سلول‌های مغزی که در تولید دوپامین نقش دارند موثر باشد. اکثر میوه‌ها و سبزیجات دارای خواص آنتی اکسیدانی می‌باشند. میوه‌ها و سبزیجات با رنگدانه زرد و حاوی ویتامین C (پرتقال، بروکلی، مارچوبه، چغندر، گل کلم، انواع فلفل، توت‌فرنگی و هویج) دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند. همچنین مغزها و دانه آفتابگردان نیز با دارا بودن ویتامین E در از بین بردن عوامل اکسیدان آسیب‌رسان به بدن نقش دارند.
توجه!
از غذاهایی که باعث کاهش یا مهار عملکرد مغزی می‌شوند باید پرهیز شود. از آن جمله می‌توان غذاهای آماده تصفیه شده، غذاهای حاوی کلسترول بالا، آرد سفید تصفیه شده، کافئین، چربی اشباع و شکر را نام برد.
در پایان
رعایت رژیم غذایی سالم متشکل از سبزیجات و میوه‌ها و پرهیز از غذاهای تصفیه شده حاوی مواد مضر تاثیرگذار بر عملکرد سیستم عصبی، در کنار تغییرات شیوه زندگی در جهت افزایش فعالیت فیزیکی و استراحت کافی می‌توانند در تولید دوپامین در مقادیر نرمال در بدن موثر باشند.
سلطان گیاهان دارویی
گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان مواد خوراکی می‌نامند. گیاه یونجه که عمدتا در آسیا کشت می‌شود از اولین گیاهان دارویی شناخته شده برای بشر است. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌های B، K، E، D، A و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسید فولیک، منیزیم و پتاسیم به حساب می‌آید و البته مصرف خشک آن تاثیرگذارتر خواهد بود. از دیگر فوائد گیاه یونجه این است که حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین است. علاوه بر این ریشه گیاه یونجه قابلیت آن را دارد که تا عمق 18 متری زمین هم پیشروی کرده و ویتامین‌ها و مواد معدنی بیشتری را از خاک جذب کند. بررسی‌های گذشته حاکی از آن است که مصرف گیاه یونجه می‌تواند در پاکسازی روده از مواد سمی موثر باشد. همچنین گیاه یونجه کلسترول بد را کاهش می‌دهد و در تصفیه خون نقش دارد.
نظرات شما عزیزان:
